DOKUMA KUMAŞ HATALARI

 TANIM
Hata
Hata, kumaşlarda iplik yardımcı madde, işçilik, makine, donatım ya da çalışma metodu yüzünden oluşan, gözle görülüp değerlendirilebilen ve kumaşın görünüşünü bozan kusurlardır. Hatalar, çözgü yönündeki hatalar, atkı yönündeki hatalar, kumaş yüzeyindeki hatalar ve kenar hataları olma üzere dört gruptur.

Çözgü yönündeki hatalar

Kalın çözgü
Kalın çözgü, kumaştaki öteki çözgü tellerine göre, gözle seçilebilen daha kalın çözgü telidir.
İnce çözgü
İnce çözgü, öteki çözgü tellerine göre, gözle seçilebilen daha ince çözgü telidir.
Çözgüde iplik düzgünsüzlüğü
Çözgüde iplik düzgünsüzlüğü, bir çözgü ipliğinde ya da çözgü telleri arasında düzgünsüzlük bakımından farklılık gösteren hatadır.
Gergin çözgü
Gergin çözgü, öteki çözgü tellerine göre daha fazla gergin olan bir ya da birkaç çözgü telidir.Gevşek çözgü
Gevşek çözgü, yeter gerginlikte olmayan bir ya da birkaç çözgü telidir.
Karışık çözgü
Karışık çözgü, çözgüye büküm, iplik numarası, kat yönünden kumaş kullanılandan farklı yapıda ya da değişik renkte çözgü ipliği karışmasıdır.
Çözgü kaçığı ( çözgü kopuğu )
Çözgü kaçığı ( çözgü kopuğu ), çözgü teli kopmasından oluşan hatadır.
tarak izi
Tarak izi, tarak dişi aralıklarındaki eşitsizlikten doğan çözgü boyundaki farklı ve sürekli aralıklardır.
Tarak izi hatası
Tarak izi hatası, çözgü telinin yanlış tarak dişinden geçirilmesi sonucu ortaya çıkan çözgü yönündeki izdir.
Tarak hatası
Bir ya da birkaç tarak telinin bozulması ya da oynaması sonucu oluşan çözgü yönündeki izlerdir.
tarak yolu
Kumaşın özelliğine uygun olmayan tarak kullanılması ya da taraktan, uygunsuz sayıda iplik geçirilmesi sonucu oluşan ve tüm kumaş yüzeyini kaplayan çözgü yönündeki izlerdir.
Çözgü ipliği abrajı
Çözgü ipliğinin bobin ya da çözgü levendi halinde boyanması sırasında boyama hatası ya da liflerdeki boya ile birleşebilme yeteneğinin farklılığından oluşup çözgü doğrultusunda görülen boya farkıdır.
Kirli – yağlı çözgü
Kirli – yağlı çözgü, üzerinde yağ ve kir lekeleri bulunan çözgüdür.

 Çözgüde yabancı lifler
Çözgüde yabancı lifler, çözgü ipliğine dışarıdan karışan ve yapısında bulunmaması gereken yabancı liflerdir.
Tahar ve desen hataları
Tahar ve desen hataları, gücüden ya da taraktan yanlış geçirilen bir ya da birkaç çözgü ipliğinin oluşturduğu hatadır.
Fitil kaçığı ve düzgünsüzlüğü
Fitil kaçığı ve düzgünsüzlüğü, fitilli kadifede bir ya da birkaç fitlin kaçması ya da fitilin düzgünsüz oluşudur.  

 
Atkı yönündeki hatalar

Atkı yönündeki hatalar, kumaşta atkı boyunca görülen hatalardır.
Kalın atkı
Kalın atkı, kumaşta öteki atkı tellerine göre daha kalın bir ya da birkaç atkı telidir.
İnce atkı
İnce atkı, öteki atkı tellerine göre daha ince bir ya da birkaç atkı telidir.
Gevşek atkı
Gevşek atkı, yeter gerginlikte atılmayan bir ya da birkaç atkı telidir.
Gergin atkı
Gergin atkı, bir ya da birkaç atkı ipliğinin aşırı frenleme yüzünden normalden gergin olmasıdır.
Atkıda iplik düzgünsüzlüğü
Atkıda iplik düzgünsüzlüğü, atkı ipliğindeki düzgünsüzlüklerden oluşan hatadır.
Karışık atkı
Karışık atkı, kumaşta atkı ipliklerinin büküm, numara, kat ya da renklerinde farklılık göstermesinden oluşan hatadır.
Atkı kaçığı
Atkı kaçığı, dokuda bir ya da birkaç atkı telinin eksikliğidir. İki ayaktan çok dokularda yanlış ağızlığa atılan atkı telinin oluşturduğu atkı hatasına da aynı ad verilir.
Yarım atkı kaçığı
Yarım atkı kaçığı, atkı ipliğinin ağızlık içinde kopmasından ötürü kumaş eninin bir kısmında eksik kalan atkı ipliğinden ortaya çıkan hatadır.
Çift atkı
Çift atkı, ağızlıktan çift atkı ipliğinin geçmesiyle oluşan hatadır.
Atkı aralığı
Atkı aralığı, atkı ipliğinin ağızlığa normal olarak oturtulamaması nedeniyle kumaş eninde ya da kumaş eninin bir kısmında oluşan hatadır.
Sık - seyrek atkı
Sık – seyrek atkı, kumaş eninde atkı sıklığı farkından ileri gelen hatadır.
Atkı kolanı ( atkı bandı )
Atkı ipliğindeki numara, büküm, hammadde, renk ya da atkı sıklık farklarından oluşan ve kumaşın eni doğrultusunda bantlar biçiminde görülen hatadır.
Sökülmüş atkı izi
Sökülüp yeniden bir ya da birkaç atkı ipliğinin bıraktığı izdir.
Ezik atkı
Mekik tarafından yuvada ezilen atkı ipliklerinden doğan hatadır.
Kirli – yağlı atkı
Kirli ya da yağlı atkı ipliklerinden doğan hatadır.
Atkıda yabancı lifler
Atkı ipliğine karışmış ya da yapısında bulunmaması gereken yabancı liflerdir.
Atkı ilmeği – atkı kabarcığı
İplikteki fazla bükümden, mekiğe uygulanan aşırı vuruş kuvveti ya da mekik frenleme düzenindeki aksaklık yüzünden atkı ipliğinin kendi üzerinde kıvrılarak ufak ilmekler yapmasıdır.
Atkı atlaması
Bir ya da birkaç atkı telinin bir ya da birkaç çözgü teli üzerinden desene uygun bağlantı yapmaksızın atlamasıdır.
Tutuk atkı
Çözgü telindeki bir düğüm tarafından kısa bir aralık boyunca tutulan atkı ipliğidir.
Atkı bozukluğu
Çözgü ipliğindeki gerginlik ya da haşıl alma farkından ötürü, birbirine yakın atkılarda kısa ve elips biçimindeki yön değişiklikleridir.
Kenarda fazla atkı ipliği
Batarya makasının boşalan masuradaki iplik ucunu tutması ya da cımbar makasının kenardan sarkan fazla ipliği ile birlikte ağızlığa giren bir önceki atkının sarkan ipliğinin batarya tarafındaki kenarında kumaş eninin bir kısmı boyunca oluşturduğu hatadır.
Atkı boşalması
Atkı masurasını sarılmasındaki fazla koniklik ve gevşeklikten ya da mekikteki bir aksaklıktan ötürü atkı ipliğinin mekikten sağılması sırasında birkaç atkı ipliğinin birden boşalıp ağızlığa girmesinden ortaya çıkan hatadır.
Atkıda desen hatası
Atkısı çok renkli kumaşlarda desendekinden değişik renk ya da sayıda atkı atılmasından oluşan hatadır.
Atkı ipliği abrajı
Atkı ipliğindeki renk farklarından doğan hatadır.
Eğik atkı
Dokuma yada terbiye işlemlerindeki gerginlik farklarından oluşan ve germe makinelerinde düzeltilmemiş eğik yada çarpık görünüşlü atkılardır.
Dalgalı atkı
Tezgahı çalıştırmaya başlarken kumaşta oluşan sık yada seyrek yerlerdir.
Sürüklenmiş atkı
Çok kez masura değişmesinde normal atkı ipliğine kumaşın eni boyunda takılan ipliktir.
Mekik izi
Kenardan hemen aynı uzaklıkta 1-2 cm uzunluğunda kirli atkı ipliklerinin oluşturduğu hatadır.
Sıyrılmış atkı
Bir dokuma hatasının, giderilmesi sonucu ortaya çıkan atkı teli kayması yada sıyrılmasıdır

Dalgalı yüzey
Kumaşın çözgü yada atkısında farklı gerginlikte ipliklerin bulunmasının yada çözgü doğrultusundaki farklı iplik büzülmelerinin kumaş yüzeyine verdiği dalgalı görünüştür.
Not: Bu hatayı içeren kumaş, bir düzlem üzerine yayıldığında yüzeye tam olarak yatmaz.
Yüzeyde yabancı lifler
Kumaşın dokunması sırasında karışarak, kumaşın yapısına giren yabancı liflerden oluşan hatadır.
Havlanma
Havlanma
• Yeteri kadar haşıllanmamış çözgü ipliğinden,
• Dokuma yada apre işlemleri sırasındaki sürtünmelerden (mekik, tarak, lamel, gücü)
Kumaş yüzeyinin kısmen yada tamamen havlı bir görünüş alması ile, belirlenen hatadır.
Nope
Kumaş yüzeyinde, görünüşü bozan lif kümeciklerinden oluşan hatadır.
Çepel
Kumaş yüzeyinde, görünüşü bozan bitkisel artıkların oluşturduğu hatadır.
Sürtünme izi
Kumaşın sert bir cisme sürtünmesi sonucunda yüzey görünüşünün bozulmasıdır.
Haşıl fazlalığı
Çözgüdeki haşıl fazlalığının, kumaş yüzeyinde görünüş farklarına yol açmasıdır.
Yüzey düzgünsüzlüğü
İpliğin büküm sayısı, büküm yönü gibi fiziksel özelliklerinde ya da tüylendirme işlemlerinde farklılıktan ya da germe makinesinde fazla gerilmeden kumaşın yüzeyinde oluşan hatadır.
Çözgü yolu
Kumaş yüzeyinde
• Çözgü ipliklerinde boya alma derecesindeki
• Çözgü sarılması sırasında gerginlikteki
• Çözgü sıklığındaki
Farklılıklar nedeniyle, boyamadan sonra ortaya çıkan ve dar bantlar ya da yollar halinde görülen renk hatalarıdır.
Kirli uç
Kumaşın kirlenmiş uç kısmıdır.
Patlak, delik ve yırtık
Dokuma ve apre sırasında ya da taşımada kumaşta oluşan patlak, delik ve yırtık yerlerdir.
Kırışık izi
Terbiye işlem sırasında oluşan katlanma kırışma ve buruşma izleridir.
Kafes
Bir ya da birkaç çözgü ipliğinin atkı ipliği ile bağlantı yapmamasından oluşan hatadır.
Boş çözgü
Kumaş eni boyunca çalışmayan gücülerin yol açtığı, atkılarla bağlantı yapmamış ve bütün yüzeyi kapsayan çözgü tellerinin oluşturduğu hatadır.
Desen hatası
Ağızlık açılmasında desene uymayan ayak hareketi sonucu doğan hatadır. 

 Kenar hataları

Gevşek kenar
Kenar çözgü ipliklerinin gevşek olması ya da kenar dokusunun zemin dokusuna uymaması nedeniyle kenarların dalgalı bir görünüş almasıdır.
Gergin kenar
Kenar çözgü ipliklerinin gergin olması yada kenar ipliklerinin zemin dokusuna uymaması nedeniyle kenarların gergin bir görünüş almasıdır.
Cımbar izi
Dokuma tezgahı cımbarlarının ayarsız yada bozuk olmaları nedeniyle kumaş kenarlarında oluşan izler yada küçük deliklerdir.
Kıvrık kenar
Hatalı kenar yapısı yada hatalı makine ayarı nedeniyle kumaş kenarlarının kıvrılması yada katlanmasıdır.
Bozuk kenar
Kumaş kenarında kopuk, yoluk, delik, yırtık vb hataların bulunmasıdır.
Kalın kenar
Kumaş kenarının öngörülenden kalın iplik kullanılarak dokunmasından ileri gelen hatadır.
Kenar izi
Kumaş kenarındaki kıvrıklığın yada katlanmanın rulo olarak sarılma sonucu yaptığı izdir.
Çekik kenar
Kenarda aşırı atkı gerilmesi sonucu çekilen yerdir.